Kiến thức, Kiến thức trị liệu, Kiến thức Y khoa, Sức khỏe, Sức khỏe gia đình
Các nguyên tắc sử dụng kháng sinh cần nắm
Kháng sinh là thuốc trị bệnh nhiễm khuẩn cần đặc biệt lưu ý khi dùng. Bởi nếu chúng ta dùng kháng sinh không đúng cách thì sẽ dẫn đến nhiều tác hại xấu cho cơ thể. Sau đây là nguyên tắc sử dụng kháng sinh cũng như hướng dẫn sử dụng thuốc.
Thứ nhất chính là kháng sinh có nguy cơ gây tai biến cho cơ thể như dị ứng, nhiễm độc các cơ quan, rối loạn vi sinh đường ruột làm tiêu chảy đôi khi rất trầm trọng. Thứ hai còn nặng hơn chính là sử dụng kháng sinh bừa bãi sẽ dẫn đến vi khuẩn đề kháng kháng sinh. Hiện nay điều các nhà khoa học quan tâm, lo lắng nhất chính là những thuốc kháng sinh trước đây rất tốt và rất hiệu quả trong điều trị nay đã bị loạn vi khuẩn đề kháng.
Các nguyên tắc sử dụng kháng sinh
- Chỉ khi thật sự mắc bệnh nhiễm khuẩn mới sử dụng thuốc kháng sinh. Chỉ dựa vào kinh nghiệm chữa bệnh của bác sĩ, xét nghiệm và làm kháng sinh đồ mới có thể xác định được bạn có nhiễm khuẩn hay không?
- Cần chọn đúng loại kháng sinh. Khi chọn sai thì thuốc sẽ không có hiệu quả với loại bệnh đó.
- Người kê kháng sinh phải có hiểu biết về thể trạng bệnh nhân. Nhất là với những đối tượng là phụ nữ có thai, người già, người bị suy gan, suy thận. Chỉ thầy thuốc điều trị mới là người có đủ thẩm quyền cho chúng ta sử dụng kháng sinh.
- Dùng đúng liều và đúng cách.
- Sử dụng kháng sinh đủ thời gian. Thời gian sử dụng kháng sinh còn tùy theo loại bệnh và tình trạng của mỗi người mà sẽ khác nhau, có lúc dài lúc ngắn, nhưng thường sẽ không dưới 5 ngày.
- Chỉ khi thật sự cần thiết mới phối hợp nhiều loại kháng sinh.
- Việc phòng ngừa bằng kháng sinh thì phải thật hợp lý. Riêng các trường hợp đặc biệt mới được thầy thuốc cho sử dụng kháng sinh gọi là phòng ngừa. Chẳng hạn như đưa kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật bởi nguy cơ nhiễm khuẩn hậu phẫu.
Từ 7 điều trên đây chúng ta có thể đúc kết được rằng việc sử dụng thuốc kháng sinh hợp lý là một vấn đề tương đối phức tạp. Nó đòi hỏi người kê đơn phải có kiến thức và trình độ chuyên môn cao. Do vậy chúng ta chỉ nên sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ và hướng dẫn của dược sĩ để đảm bảo sức khỏe.
Hướng dẫn sử dụng kháng sinh
Sau khi đã nắm được các nguyên tắc sử dụng kháng sinh cụ thể rồi thì bạn cũng nên tìm hiểu sơ qua cách sử dụng. Hiện Bộ Y tế cũng đã phát hành các tài liệu hướng dấn sử dụng kháng sinh để chúng ta tham khảo. Nếu có hứng thú bạn nên tìm kiếm và đọc kỹ các thông tin đã nêu trong đó, bởi hướng dẫn sử dụng kháng sinh cho mỗi bệnh là khác nhau nên tốt nhất chúng ta nên hỏi xin tư vấn của các chuyên gia, dược sĩ am hiểu.
Tài liệu cung cấp nhiều kiến thức và kỹ năng cơ bản. Cập nhật phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam về việc sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn ứng dụng trong công tác khám, chữa, phòng bệnh, bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Từ đó góp phần hạn chế tình trạng kháng kháng sinh đang có nguy cơ gia tăng hiện nay.
Trong tài liệu được ban hành có tổng cộng 11 chương và 55 bài, gồm đại cương về kháng sinh và vi khuẩn học, sử dụng kháng sinh điều trị các bệnh nhiễm khuẩn thường gặp (nhiễm khuẩn hô hấp, tim mạch, tiêu hóa, thận – tiết niệu…) và một số phụ lục. Hy vọng sẽ giúp các bác sĩ và cả bệnh nhân được tiếp cận hướng dẫn sử dụng và quản lý kháng sinh an toàn, giảm bớt rủi ro không mong muốn.
Việc lựa chọn kháng sinh sẽ phụ thuộc vào 2 yếu tố: người bệnh và vi khuẩn gây bệnh. Yếu tố liên quan đến bệnh nhân cần xem xét là: lứa tuổi, tiền sử dị ứng thuốc, chức năng gan – thận, tình trạng suy giảm miễn dịch, mức độ nặng của bệnh, bệnh mắc kèm, cơ địa dị ứng… Về vi khuẩn: loại vi khuẩn, độ nhạy cảm với kháng sinh của vi khuẩn.
Kê đơn kháng sinh phải nhằm giảm tỷ lệ phát sinh vi khuẩn kháng thuốc và có tính kinh tế. Liều dùng sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: độ tuổi, cân nặng, chức năng gan – thận, mức độ nặng.
Liều lượng trong những tài liệu hướng dẫn sẽ đóng vai trò là gợi ý ban đầu. Những trường hợp nhiễm khuẩn nặng sẽ không có liều chuẩn. Khi kê đơn không đủ liều sẽ dẫn tới điều trị thất bại và tăng tỷ lệ vi khuẩn kháng thuốc. Trái lại nếu kháng sinh có độc tính cao, phạm vi điều trị hẹp thì phải đảm bảo nồng độ thuốc trong máu theo khuyến cáo để tránh độc tính.
Hy vọng thông qua những thông tin được tổng hợp trên đây chúng ta đã phần nào nắm được các nguyên tắc sử dụng kháng sinh và hướng dẫn sử dụng chúng. Tuy nhiên, hiểu biết là một chuyện, việc dùng kháng sinh vẫn cần tuân theo chỉ định của bác sĩ đang điều trị và nắm rõ tình trạng bệnh lý của bạn.
Tham khảo: Đại đoàn kết, Sở Y tế TP.HCM, bacsinoitru.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
